Lungnakrabbamein er annað algengasta krabbameinið á Íslandi hjá báðum kynjum og það sem dregur flesta til dauða. Reykingar eru taldar valda 90 af hundraði lungnakrabbameina en á Íslandi greinast um 160 tilfelli árlega. Einkenni lungnakrabbameins geta verið lúmsk sem getur valdið töluverðri töf á greiningu. Stundum geta lungnakrabbamein hins vegar greinst án þess að einkenni komi fram en horfur þeirra sjúklinga, sem svo háttar um, hafa ekki verið rannsakaðar áður hér á landi.
Rannsókn hópsins náði til allra sjúklinga sem gengust undir skurðaðgerð vegna lungnakrabbameins á 20 ára tímabili, 1990–2010. Samtals var um að ræða 508 tilfelli og þar af voru 174 greindir fyrir tilviljun, þ.e. án einkenna, eða 34% hópsins. Af þeim hópi greindust flest tilvikin í kjölfar hefðbundinnar röntgenmyndatöku af lungum (75%) eða tölvusneiðmyndar af brjóstholi (24%). Oftast var um uppvinnslu vegna hjartasjúkdóma að ræða (30%) en einnig voru þessar myndrannsóknir hluti af undirbúningi fyrir skurðaðgerð (14%) og stigunarannsóknum annarra krabbameina (13%) eða eftir áverka á brjóstholi (10%).
Í ljós kom að á umræddu 20 ára tímabili breyttist hlutfall tilviljunargreindra lungnakrabbameinstilvika af heildarfjölda slíkra tilvika lítið enda þótt aðgengi að myndrannsóknum hafi aukist verulega á þessu tímabili. Þó jókst hlutfall tilviljanagreindra æxla sem greindust á tölvusneiðmynd um rúm 15% á rannsóknartímabilinu. Æxlin sem sem greindust fyrir tilviljun á tölvusneiðmynd reyndust næstum 2 cm minni en hjá sjúklingum með einkenni og höfðu sjaldnar dreift sér til annarra líffæra. Loks reyndust fimm ára lífshorfur þeirra sem greindust fyrir tilviljun bestar hjá þeim sem greindust á tölvusneiðmynd, eða 68% samanborið við 57% hjá þeim sem greindust með krabbameinið á lungnamynd og 41% hjá þeim sem höfðu einkenni lungnakrabbameins.
Fyrsti höfundur greinarinnar er Andri Wilberg Orrason, sérnámslæknir á Landspítala, en Tómas Guðbjartsson, prófessor við læknadeild Háskóla Íslands og yfirlæknir á Landspítala, stýrði rannsókninni. Aðrir höfundar greinarinnar eru læknarnir Kristján Baldvinsson, Húnbogi Þorsteinsson, Martin Ingi Sigurðsson og Steinn Jónsson, prófessor við læknadeild Háskóla Íslands.