Minna en ætlað var um hormónaraskandi efni í hjúkrunarvörum á vökudeild

31.08.2016

Nýleg greining á vökudeild Landspítala sýnir að hjúkrunarvörur sem eru í mikilli snertingu við nýbura eru að stóru leyti án plastsins PVC og þalatanna DEHP og BPA - þó ekki allar. Þessi efni, sem eru algeng í lækninga- og hjúkrunarvörum, hafa verið tengd við aukna tíðni ýmissa sjúkdóma. Umræða um áhrif efnanna hefur aukist á alþjóðlegum vettvangi og sjúkrahús erlendis í auknum mæli farin að kaupa vörur án þeirra, þar sem það er mögulegt.

Í nokkrum útboðum Landspítala hafa verið settar kröfur um að vörur innihaldi ekki fyrrgreind efni og verður það gert í komandi útboðum. Greiningin náði til 90 vara. Líklegt þótti að flestar vörurnar innihéldu efnin vegna algengi þeirra en um 40% af einnota lækninga- og hjúkrunarvörum úr plasti eru úr PVC, t.d. blóðpokar, sýnaplöst, næringarvörur, slöngur, öndunargrímur og einnota hanskar. Niðurstöður sýndu þó annað, sjá töflu. Vörur fyrir meltingu og innrennslispokar eru nærri án efnanna og meirihluti æðavara. Verk er að vinna í útboðum á öðrum lækninga- og hjúkrunarvörum sem eru í mikilli snertingu við nýbura.

PVC (pólivínylklóríð) er eitt algengasta plastið í lækninga- og hjúkrunarvörum. Undanfarin ár hafa rannsóknir sýnt að ýmis neikvæð áhrif á umhverfi og heilsu eru rakin til þess. Í PVC eru ýmis íblöndunarefni, til dæmis þalötin DEHP og BPA sem losna auðveldlega út í umhverfið. Efnin safnast fyrir í vefjum og komast inn í gegnum húð, öndun og meltingarfæri. Rannsóknir hafa sýnt að þalöt er að finna til dæmis í fylgju, brjóstamjólk, blóði og munnvatni. Aukin tíðni ýmissa sjúkdóma hefur að hluta til verið rakin til þess hversu útsettur einstaklingurinn er fyrir þalötum. Ekki er talin stafa bráð hætta af þalötum heldur er um að ræða möguleg hormónaraskandi áhrif hjá þeim sem eru útsettir fyrir þeim í lengri tíma. Rannsókn frá 2009 sýndi að styrkur niðurbrotsefna DEHP í þvagi fyrirbura tengdist því hversu útsettir þeir höfðu verið fyrir lækningavörum með DEPH.

Á Landspítala er áhersla á heilsu og umhverfi. Umhverfisstefna Landspítala hefur það að leiðarljósi að kaupa vörur og þjónustu sem uppfylla þarfir og hafa sem minnst áhrif á umhverfi og heilsu. Á síðustu misserum hafa ýmsar kröfur verið settar í útboð, m.a. óskað eftir vörum án PVC og latex.

Nánari upplýsingar:
• Hulda Steingrímsdóttir, verkefnastjóri umhverfis- og samgöngumála, rekstrarsviði, huldast@landspital.is
• Jóhanna Guðbjörnsdóttir viðskipta/hagfræðingur, kvenna- og barnasvið, johagudb@landspitali.is
• Kristín Jónsdóttir, innkaupadeild á fjármálasviði, krijonsd@landspitali.is
• Rakel B. Jónsdóttir, sérfræðingur í nýburahjúkrun, vökudeild á kvenna- og barnasviði, rakelbjo@landspitali.is