Átröskun barna
Átröskun er geðröskun og eru algengustu flokkarnir lystarstol og lotugræðgi.Sá fyrri einkennist af því að viðkomandi sveltir sig einvörðungu. Hinn seinni einkennist af því að samhliða sveltinu hefur einstaklingurinn flest einkenni lotugræðgi eða búlimíu, tekur átköst og framkallar uppköst.
Samkvæmt bandarískum rannsóknum glíma 0,3% – 0,9% unglinga við átröskun. Tíðni er hærri hjá stúlkum.
Hagnýtar upplýsingar
- Átröskun stafar af flóknu samspili erfðaþátta og umhverfisþátta.
Breyting á geðslagi og hugsanaferli:
- Pirringur eða mótþrói sem tengist máltíðum
- Röng líkamsímynd
- Vanlíðan
- Upptekin af hitaeiningum
- Hræðsla við að þyngjast
Breyting á virkni:
- Forðast mat eða óeðlileg matarinntekt
- Upptekin af matargerð
- Framkölluð uppköst
- Félagsleg einangrun
- Ýkt líkamsþjálfun
- Borðað í laumi
- Breyting á hegðun í máltíðum
Líkamleg einkenni:
- Þyngdaraukning eða þyngdartap
- Blæðingatruflanir
- Vökvaskortur
- Kaldir útlimir
- Svimi
- Svefntruflanir
- Sár í munni og/eða á hnúum
- Átröskun er greind með því að taka viðtal við barn og aðstandendur
- Auk þess er gerð líkamleg skoðun á barni
- Einnig er oft tekið greiningarviðtal og spurningalistar lagðir fyrir
Meðferð er ákvörðuð eftir alvarleika einkenna og aldri barns.
Helstu meðferðarform eru:
- Fjölskyldumeðferð
- Viðtalsmeðferð og fræðsla fyrir foreldra ásamt því að fylgst er með líkamlegum einkennum barna
- Stundum getur verið þörf á innlögn
Þegar einkenni eru væg og skerðing í lágmarki er margt hægt að gera til þess að bæta ástandið, til dæmis geta foreldrar:
- Rætt um breytingu á líðan og hegðun
- Fylgst með hegðun í kringum máltíðir
- Fylgst með þyngdaraukningu eða þyngdartapi
- Fylgst með hugsanlegum álagsþáttum í skóla og/eða vinahópi
- Fylgst með netnotkun með tilliti til átröskunarsíðna
Þegar einkenni aukast og skerðing hefur meiri áhrif á daglegt líf, er mikilvægt að leita sér aðstoðar.
Einkenni geta til dæmis verið:
- Þyngdartap
- Ýkta líkamshreyfingu
- Forðunarhegðun tengt máltíðum og/eða óeðlileg inntaka af mat
Aðilar sem hægt er að hafa samband við eru til dæmis:
- Heilsugæslulæknir
- Skólahjúkrunarfræðingur
- Sálfræðingur
- Námsráðgjafi
Þessir aðilar taka að sér það hlutverk að meta hver næstu skref eru.
Þegar um er að ræða alvarleg einkenni, eins og töluvert þyngdartap, miklir erfiðleikar við að nærast, mikil líkamleg einkenni og félagsleg einangrun er nauðsynlegt að hafa samband við fagaðila sem fyrst.
Hægt er að hafa samband við:
- Heilsugæslulækni
- Sérfræðilækni ef hann er til staðar
- Bráðamóttöku barna
- Bráðamóttöku BUGL